In onze praktijk heb ik regelmatig te maken met stellen die aangeven dat beide partners zo verschillend zijn, wat steeds weer tot problemen leidt. Ze vragen zich vaak af of ze niet te verschillend zijn, waardoor het nooit zal lukken een goede relatie te hebben.
Steeds weer ergeren ze zich aan de andere opvattingen, behoeftes of eigenschappen van de partner, wat vaak leidt tot conflicten. Er gaat in zo’n relatie heel veel energie zitten in het overtuigen of proberen te veranderen van de ander, omdat de opvatting, behoefte of eigenschap van de ander als ‘onwenselijk’ wordt beschouwd. Deze stellen hopen dat relatietherapie zal helpen dit probleem op te lossen.
Volgens evolutiepsychologen kiezen we vaak onbewust partners uit die karaktereigenschappen hebben die bij ons zelf wat minder aanwezig zijn. Zo kiezen mensen die wat ‘chaotisch’ van aard zijn, vaak een partner die juist goed kan organiseren. Of drukke mensen hebben vaak een partner die juist heel rustig is. En dominantie mensen hebben vaak partners die het fijn vinden om ‘te volgen’. De reden dat we vaak partners kiezen die eigenschappen hebben die aanvullend zijn op onze eigen eigenschappen, zou zijn dat we dan nakomelingen krijgen die ‘betere’ genen hebben dan wij zelf. Dus dat het nogal eens voorkomt dat partners in relaties heel verschillend zijn, is op zich niet zo vreemd.
Toch kan het heel vervelend zijn, als jij van reizen houdt en je partner het liefst thuis blijft. Of je partner heel sportief is, terwijl jij het liefst lui op de bank een boekje leest. Je partner graag activiteiten onderneemt met anderen, terwijl jij het liefst alleen of samen met je partner iets doet. Vaak zie ik dat partners proberen de ander te veranderen, in de hoop dat de partner bijvoorbeeld reizen of sporten ook leuk gaat vinden, of de chaotische partner wat geordender te werk zal gaan. Dit doen we, omdat we zo graag willen dat aan onze behoeftes wordt voldaan en als we van reizen houden, is het wel zo fijn als onze partner met ons meereist. Of als we het huis graag ‘op orde’ willen houden, is het wel zo fijn dat onze chaotische partner daar aan mee werkt.
Echter partners merken ook, dat dit ‘veranderen’ niet goed lukt, wat vaak tot frustraties of ruzies leidt. De verschillen komen steeds meer onder een vergrootglas te liggen en partners gaan steeds meer twijfelen of het niet beter is om uit elkaar te gaan. De positieve kanten worden niet meer zo gezien en redenen waarom beide partners ooit voor elkaar hebben gekozen lijken vergeten.
Ook lukt het vaak niet meer zo goed om met elkaar over de relatie te praten. Over hoe ze het beste met de verschillen om kunnen gaan. Wel zie ik vaak dat ze verwijten naar elkaar uitspreken of gesprekken over de relatie juist gaan vermijden. Het lukt hen niet meer naar elkaar te luisteren, omdat ze teveel bezig zijn de ander te overtuigen, waardoor ze zich onbegrepen voelen, nog meer gaan overtuigen/verwijten et cetera. In ieder geval levert dergelijke gesprekken niets op, alleen maar frustraties en gedoe.
Tijdens de relatietherapie probeer ik partners weer ‘verbinding’ met elkaar te laten maken, door ze aan elkaar te laten vertellen, wat hun gevoelens, behoeftes en gedachten zijn. Ze gaan (weer) ervaren hoe het is om te luisteren naar wat de ander te vertellen heeft. Er wordt weer interesse gekregen in wat de behoeftes van de ander zijn, wat de ander ervaart, waar de ander mee worstelt. Als er weer interesse in de ander is, kun je ook nagaan wat je de ander wèl kunt bieden. Iets doen voor de ander wat jezelf niet zo leuk vindt, kan heel leuk zijn als je ziet dat de ander er van geniet.
Natuurlijk zijn er grenzen en is het niet mogelijk volledig aan elkaars behoeften te voldoen. Een ‘chaoot’ kan nooit een ‘Pietje-Precies’ worden. Dus het is ook belangrijk dat je leert accepteren en respecteren dat de ander anders is. Door met een respectvolle bril naar de ‘onhebbelijkheden’ van de ander te kijken en deze te accepteren, wordt de relatie een stuk leuker! Door minder zwaar te tillen aan de verschillen en er af en toe grapjes over te maken, wordt het ook een stuk gemakkelijker. Daarnaast is het vaak zo, dat de ander iets kan waar je zelf niet zo goed in bent, daar kun je mooi van profiteren!
Aan veel behoeftes kan ook buiten de relatie worden voldaan. Zo kun je bijvoorbeeld ook met andere mensen uitgaan, als je partner niet van uitgaan houdt, of af en toe met een ander een strandvakantie boeken als je partner strandvakanties vreselijk vindt. De ideale partner bestaat niet en je bent minder kwetsbaar als er meer mensen zijn die een rol spelen bij het vervullen van je eigen behoeftes.
In ieder geval is het van groot belang dat het (weer) lukt om verbinding met elkaar te maken en van daaruit samen te kijken hoe jullie als stel het beste om kunnen gaan met de verschillen, want die zijn er in iedere relatie. En stel je eens voor hoe de relatie er uit zou zien als je partner dezelfde eigenschappen heeft als jij?
Door Marjan de Jong
